Կսկսվի՞ ՌԴ-ԱՄՆ պատերազմ երրորդ երկրում

Մի քանի օրում Սիրիայում նորից ամեն ինչ խառնվեց իրար: Արևմուտքը մեղադրում է Բաշար Ասադին Արևելյան Գուտայի Դումա քաղաքում քիմիական զենք կիրառելու մեջ: Սիրիայի ԱԳՆ-ը պաշտոնական հրավեր է ուղարկել ՔԶԱԿ-ին Դումա գալու ու տեղում հետաքննություն անցկացնելու: ՌԴ-ն հերքել է քլորով ռումբի տեղեկությունը, որն իբր նետել են Ասադի զինվորականները: Մոսկվան Վաշինգտոնին «լուրջ հետևանքներով» է սպառնացել, եթե ԱՄՆ-ն Սիրիայի կառավարական ուժերի դեմ ռազմական գործողություններ սկսի՝ ի պատասխան Դումայում քիմիական հարձակման` հայտարարել է ՄԱԿ-ում ՌԴ մշտական ներկայացուցիչ Վասիլի Նեբենզյան: Նա պնդում է, որ Դումայում քիմիական հարձակում չի եղել: Ապրիլի 9-ի երեկոյան ՄԱԿ –ի Անվտանգության խորհուրդը քննարկել է Դումայում քիմիական զենքի կիրառման հարցը: ԱՄՆ-ն, Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան մեղադրում են Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադին: ՄԱԿ-ում ԱՄՆ ներկայացուցիչ Նիկի Հեյլին նշել է, որ Վաշինգտոնն արձագանքելու է հարձակմանն անկախ՝ ԱԽ-ն հավանություն կտա, թե ոչ: ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը չեղյալ է հայտարարել այս շաբաթ նախատեսված այցը Հարավային Ամերիկա` հաղորդում է Reuters-ը` վկայակոչելով Սպիտակ տան խոսնակ Սառա Սանդերսին:

Թրամփը ցանկանում է մնալ Վաշինգտոնում` «Սիրիայում ստեղծված կացությանը հետևելու նպատակով»: Նա խորհրդականների հետ քննարկում է Սիրիային հզոր հարված հասցնելու հնարավորությունը` գրել է The New York Times-ը: Հնարավոր է` միանգամից մի քանի թիրախի և մի քանի օրում: Խոստանում են, որ հարվածն ավելի հզոր է լինելու, քան 2017-ի ապրիլինը, երբ 50 հրթիռ էր արձակվել Հոմսի ավիաբազայի վրա: Դոնալդ Թրամփը Վաշինգտոնում ընդունել է Կատարի շեյխ Տամիմ բեն Համադ ալ Տանիին ու նրա հետ քննարկել Իրանի ու Ռուսաստանի տարածաշրջանային սպառնալիքը: «Նախագահը և էմիրը քննարկել են տարածաշրջանային հարցեր, ակդ թվում` Սիրիայի, Եմենի ու Իրանի: Նրանք քննարել են իրանական և ռուսական կործանրար ազդեցությունը, այդ թվում` Իրանի և Ռուսաստանի դերը Ասադի վարչակարգի վայրագությունների դեմ պայքարում, սպառնալիքը, որ Իրանն ու Ռուսաստանը ներկայացնում են տարածաշրջանի կայունությանը և այս հարցերով ԱՄՆ-ի ու Կատարի համագործակցության ընդլայնման ուղիները»` հաղորդել է Սպիտակ տունը:
Եթե Փարիզը որոշի հարվածել Սիրիային՝ ի պատասխան Դումայում քիմիական զենքի ենթադրյալ կիրառման, թիրախներ կարող են դառնալ վտանգավոր քիմիական նյութեր արտադրող օբյեկտները` հայտարարել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը։ Հարվածը չի դիպչի Դամասկոսի դաշնակիցներին։ «Որոշումը, որ պետք է կայացվի, ոչ մի դեպքում չպետք է վնասի ռեժիմի դաշնակիցներին»,– ասել է Ֆրանսիայի նախագահը` Ֆրանսիան շահագրգռված չէ մերձավորարևելյան տարածաշրջանում ռազմական էսկալացիայով։ Նա նաև կոչ է արել վերականգնել ՄԱԿ–ի և ՔԶԱԿ-ի համատեղ մեխանիզմի աշխատանքները՝ Սիրիայում քիմիական զենքի ենթադրյալ կիրառման դեպքերի հետաքննության համար։

Իսրայելը օդային հարվածներ հասցրեց Սիրիայում` թիրախավորելով Իրանին, փաստացի կոնֆլիկտի մեջ ներքաշելով Լիբանանը ու Գազայի հատվածը: Իսրայելի օդային հարվածները հիմնականում հասցեագրված են Հեզբոլահին, որի մարտիկները պաշտպանում են Ասադին: Իսրայելի զինվորականները հայտարարում են, որ օդային հարվածների շնորհիվ կանխել են հեռահար հրթիռների ու թունավոր նյութերի Հեզբոլահի ձեռքն անցնելը: Իսրայելի սահմանին ու Գազայի հատվածում կոնֆլիկտները ցույց են տալիս, որ պաղեստինյան Համասի հետ դիմակայությունը նորից կարող է բռնկվել: Թեպետ Սաուդյան Արաբիան իսրայելապեղեստինյան կոնֆլիկտում խաղաղ կարգավորման կողմնակից է, Համասին Էր Ռիադը չի պատրաստվում պաշտպանել: Սաուդյան Արաբիան նորից անցել է Իսրայելի կողմը` համատեղ ընդհանուր թշնամու` Իրանի դեմ պայքարի համար: Իսրայելը, սիրիական ավիաբազային հարված հասցնելով, ցանկանում է շեղել հասարակության ուշադրությունը Գազայի ողբերգությունից` հայտարարել է Իրանի ԱԳՆ ներկայացուցիչ Բահրամ Հասեմին: Նրա կարծիքով` հրթիռային հարվածը «Սիրիայի տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության կոպտագույն խախտում է», որը կարող է սրել իրավիճակը ոչ միայն Սիրիայում, այլև ողջ տարածաշրջանում: Բացի դրանից` Թել Ավիվը աջակցում է ահաբեկչական կազմակերպություններին: «Իսրայելը ստիպված կլինի պատասխան տալ սիրիական ավիաբազային ավիահարվածի համար»` ասել է Իրանի գերագույն առաջնորդ Ալի Խամենեիի միջազգային հարցերով խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին: Սիրիայի ԱԳՆ-ն ենթադրում է, որ հարվածը Իսրայելի պատասխանն էր Արևելյան Գուտայում ահաբեկիչների դեմ պայքարում կառավարական զորքերի հաջողությունների:

Թվում էր` այս իրավիճակում Իրանը, Թուրքիան ու Ռուսաստանը իբրև Սիրիայի հարցում դաշնակիցներ, պետք է համախմբվեն, բայց Անկարան հարմար պահ գտավ իր անկախությունը հայտարարելու: «Թուրքիան Աֆրինը կվերադարձնի ոչ թե Բաշար Ասադի վարչակազմին, այլ այդ շրջանի բնակիչներին»` Անկարայում հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը` անդրադառնալով ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հայտարարությունը, որ թուրքական բանակի դուրսբերումից հետո Աֆրինի վերահսկողությունը պետք է հանձնվի Սիրիայի կառավարությանը: Լավրովը հիշեցրել էր, թե Թուրքիայի նախագահը երբեք չի ասել, որ Թուրքիան նպատակադրել էր գրավել Աֆրինը: Թեպետ ուրիշ ի՞նչ են անում, երբ հարձակվում են: Մոսկվան իզուր է վստահել Էրդողանին, որ քրդերից մաքրելուց հետո Աֆրինը Ասադին կհանձնի: «Դա սխալ մոտեցում է: Մենք Աֆրինը կհանձնենք բնակիչներին, երբ գա հարմար պահը»` հայտարարել է Էրդողանը: Թեպետ հենց ինքն էր խոստանում, որ բարեկամ Սիրիայի համար մաքրում է նրա տարածքը «ահաբեկիչներից»: Սիրիան բարեկամ է, Ասադը` թշնամի: Էրդողանը նաև հայտարարել է, որ ոչ ոք իրավունք չունի Թուրքիային ասել ինչպես գործել Աֆրինում` մոռանալով, որ Ռուսաստանի համաձայնությամբ Աֆրին մտավ:

Լավրովին պատասխանել է նաև Թուրքիայի ՊՆ նախարար Նուրեթին Ջանիքլին։ «Ամբողջ շրջանում ահաբեկչության վտանգը վերանալուց հետո ընտրություններով իշխանության եկած կառավարությանը կհանձնենք Աֆրինը», ասել է նա։ Իրանը նույնպես պահանջում է Աֆրինը վերադարձնել Ասադի կառավարությանը: Եվ հիմա Պուտինն ու Ռուհանին պետք է համատեղ որոշեն` ի՞նչ անել Էրդողանի հետ: Փաստացի Էրդողանը շարունակում է դաշնակիցներին գոտկատեղից ներքև հարվածների տեխնոլոգիան: Չի բացառվում, որ նրա համար արդեն սկսվում է արևմտամերձության շրջանը` ի հաշիվ Պուտինի ու Ռուհանիի:
Պատահական չէ, որ Էրդողանը հայտարարում, բայց դեպի Մանբիջ չի շարժվում:
Անկարան սպասում է, որ Թրամփը կհարվածի Դամասկոսին ու Աֆրինը օրակարգից դուրս կգա: Կհանդուրժի՞ Պուտինի Էրդողանի խաղերը: Իսկ Ռուհանի՞ն:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Ի՞նչ կանի Դոնալդ Թրամփը: Իրո՞ք կհրթիռակոծի Սիրիան նորից և չի՞ վերածվի դա ԱՄՆ-ՌԴ պատերազմի երրորդ երկրի տարածքում, որտեղ ՌԴ միակ դաշնակիցը կլինի Իրանը: Երեկ, մեկնաբանելով Սիրիային հարվածելու հնարավորությունը, Թրամփը իր Twitter-ի էջում գրեց. «Ռուսաստանը խոստանում է խփել Սիրիայի վրա արձակված բոլոր հրթիռները: Պատրաստվիր, Ռուսաստան, որովհետև նրանք թռչելու են` լավերը, նորերը և «խելացիները»: Նա նորից խորհուրդ տվեց Ռուսաստանին չհամագործակցել Ասադի հետ` «գազանի, որ սպանում է իր ժողովրդին գազով ու հաճույք է ստանում»:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ